- θαλασσογραφία
- Είδος ζωγραφικής που αντλεί θέματα από τη θάλασσα και ονομασία του πίνακα που αναφέρεται σε αυτήν.
Αρχικά η θάλασσα αποτελούσε μέρος του τοπίου ενός πίνακα, σύντομα όμως έγινε το αποκλειστικό στοιχείο έμπνευσης πολλών καλλιτεχνών. Πρώτοι διδάξαντες του είδους θεωρούνται οι Ολλανδοί ζωγράφοι του 17ου αι., εποχή κατά την οποία η πατρίδα τους εξουσίαζε το υγρό στοιχείο. Μετά τους προδρόμους των Κάτω Χωρών, Χένρικ Φρόομ (Ναυμαχία του Γιβραλτάρ, Άμστερνταμ), Άερτ Βαν Άντουμ, Γιαν Πορσέλις, Σιμόν ντε Φλίγκερ και Αδάμ Βιλάερτζ, έκαναν την εμφάνισή τους οι μεγάλοι Ολλανδοί θαλασσογράφοι, όπως ο Άελμπερτ Κούιπ, καλύτερο έργο του οποίου θεωρείται Η διώρυγα του Ντορ (Λούβρο), ο Γιαν Βαν Γκόγιεν, που ζωγράφιζε με μονοχρωμία διώρυγες και ποταμούς (Ποταμός της Ολλανδίας, Λούβρο), ο Αντριάν Βαν ντε Βέλντε, με τα αντιπροσωπευτικά του έργα Αγκυροβολημένη ολλανδική μοίρα στόλου (Λούβρο) και Ο κανονιοβολισμός (Άμστερνταμ), και ο αδελφός του Βίλεμ, που ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την αναπαράσταση ναυμαχιών. Επίσης ο θαυμάσιος ερμηνευτής της τρικυμίας, Λούντολφ Μπακ Χέιζεν (Θαλασσογραφία, Λούβρο) και οι Γιαν Βαν ντε Καπέλε και Βαν ντερ Χέιντεν· ο πρώτος υπήρξε ζωγράφος της θαλασσινής γαλήνης και ο άλλος των λιμανιών. Στην κορυφή δεσπόζει ο Βαν Ρουισνταέλ με τα υποβλητικά έργα του Θύελλα στις ακτές της Ολλανδίας (Λούβρο) και Πλαζ (Χάγη). Επιπλέον, εξαιρετικά σπουδαία λεπτομέρεια αποδίδει και ο Τζονγκ Κιντ στο Λιμάνι του Ντόρντρεχτ. Η ιταλική σχολή ανέδειξε αρκετούς θαλασσογράφους κατά την Αναγέννηση, εμπνευσμένους αποκλειστικά από τη βενετική λιμνοθάλασσα (Γκουάρντι, Καναλέτο) ή από τις τρικυμίες της Τυρρηνικής (Σαλβαντόρ Ρόζα). Από τους Γάλλους ζωγράφους, πολλοί ασχολήθηκαν με την αναπαράσταση του υγρού στοιχείου, όπως ο Κλοντ Λορέν (Αποβίβαση της Κλεοπάτρας στην Ταρσό, Λούβρο), ο Ζοζέφ Βερνέ (Το ναυάγιο, που βρίσκεται στο Λούβρο, ενώ μερικοί πίνακές του εκτίθενται στο μουσείο θ. του Παρισιού) και οι μεταγενέστεροι Οζάν, Χι, Γκαρνερέ, Γκιντέν και Ιζαμπέ. Αντιπροσωπευτικοί θαλασσογράφοι του 19ου αι. στη Γαλλία θεωρούνται οι Κουρμπέ, Μανέ (Το λιμάνι της Βουλώνης στο σεληνόφως, Λούβρο), Μονέ (Η θάλασσα στο Ετρτά, Λούβρο) και Μπουντέν (Κολυμβητές στην πλαζ του Τρουβίλ, Λούβρο). Από τους Άγγλους ζωγράφους του είδους, ξεχωρίζουν οι Γουίλσον, Βόνιγκτον και ιδιαίτερα ο Τάρνερ, από τις μεγαλύτερες μορφές της ζωγραφικής. Στην Ελλάδα πολλοί καλλιτέχνες επιδόθηκαν με επιτυχία στη θ., όπως οι Αλταμούρας, Βολανάκης, Χατζής, Ρωμανίδης, Καλογερόπουλος κ.ά.
«Η ακτή στην Πουρβίλ», πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Κλοντ Μονέ, ο οποίος θεωρείται ένα από τους αντιπροσωπευτικούς θαλασσογράφους του 19ου αι.
Θαλασσογραφία του Κλοντ Μονέ με τίτλο «Ο κόλπος της Αντίμπ».
* * *η1. η περιγραφή των θαλασσών2. είδος ζωγραφικής στο οποίο λαμβάνεται ως θέμα η θάλασσα ή οι σκηνές που είναι σχετικές με τον ναυτικό βίο3. ζωγραφικός πίνακας που έχει θαλασσινό θέμα.[ΕΤΥΜΟΛ. < θαλασσογράφος. Η λ. μαρτυρείται από το 1852 στον Χαράλ. Ν. Παμπούκη].
Dictionary of Greek. 2013.